Fot. Fotolia
Nietolerancja fruktozy – objawy, diagnostyka, dieta
Jedz warzywa i owoce – zalecają dietetycy. Co jednak, gdy po spożyciu jabłka, winogron czy rodzynek pojawiają się silne wzdęcia, bóle brzucha czy biegunka? To może być nietolerancja fruktozy.
Fruktoza
Fruktoza to cukier prosty występujący naturalnie m.in. w owocach i sokach owocowych, owocach suszonych, miodzie, nektarze kwiatowym. Obecnie jest ona stosowana również jako środek słodzący w postaci syropu glukozowo-fruktozowego. Spotkać można go w napojach oraz słodyczach. Fruktoza jest również częścią sacharozy, czyli cukru z cukiernicy (cukier buraczany lub trzcinowy).
Nietolerancja fruktozy
Nietolerancja fruktozy może występować w dwóch formach: wrodzonej (fruktozemii) i nabytej. Fruktozemia polega na braku w organizmie enzymu niezbędnego do metabolizowania fruktozy. Nabyta nietolerancja fruktozy (inaczej zespół złego wchłaniania fruktozy) to zaburzenie wchłaniania tego cukru w jelicie cienkim. Niewchłonięta fruktoza przechodzi następnie do jelita grubego, gdzie zostaje poddana procesom fermentacji przy udziale bakterii jelitowych. W konsekwencji tego powstają nieprzyjemne objawy, takie jak wzdęcia, bóle brzucha i biegunki. W artykule skupimy się na drugiej, nabytej formie zaburzeń wchłaniania fruktozy.
Do objawów nietolerancji fruktozy należą:
- wzdęcia;
- bóle brzucha;
- biegunki;
- uczucie pełności;
- mdłości.
Objawy te pojawiają się po spożyciu produktów zawierających fruktozę. Ich nasilenie zależy od spożytej dawki oraz indywidualnej tolerancji tego cukru. U jednej osoby konkretna dawka fruktozy spowoduje silne objawy, zaś u innej zupełnie ich nie wywoła.
Warto zaznaczyć, że nietolerancja fruktozy często występuje razem z nietolerancją laktozy (cukru mlecznego) oraz zespołem jelita drażliwego.
Jak zdiagnozować nietolerancję fruktozy?
W celu rozpoznania zespołu złego wchłaniania fruktozy należy wykonać wodorowy test oddechowy. Polega on na pomiarze ilości wydychanego wodoru po spożyciu specjalnego roztworu fruktozy. Pomiarów dokonuje się w ciągu dwóch godzin, co 30 minut.
Dieta w nietolerancji fruktozy
Osoby cierpiące na nietolerancje fruktozy muszą wyeliminować ze swojej diety produkty, w których zawartość fruktozy jest wyższa niż glukozy. Jeśli w danym produkcie zawartość glukozy jest zbliżona do zawartości glukozy, fruktoza jest lepiej wchłaniana.
Do owoców, których należy unikać należą:
- soki i świeże owoce - jabłka, gruszki, melony, papaje, arbuzy, winogrona
- owoce suszone (jabłka, śliwki, morele, figi, daktyle, rodzynki),
- miód,
- napoje słodzone fruktozą (tzw. soft drinki).
Dolegliwości mogą również nasilić fruktany zawarte m.in. w czosnku, porach, cebuli, cykorii, szparagach, pszenicy, jęczmieniu. Należy spożywać te produkty w małych ilościach.
Do owoców lepiej tolerowanych (można je spożywać w ograniczonych ilościach) należą:
- świeże owoce pestkowe (morele, brzoskwinie, nektarynki, śliwki),
- owoce jagodowe (czarne jagody, żurawina, truskawki, maliny),
- owoce cytrusowe (pomarańcze, mandarynki, grejpfruty, cytryny) oraz dojrzałe banany, ananasy, kiwi.
Porady praktyczne dla osób z nietolerancją fruktozy:
Lepiej spożywać owoce do posiłków lub po nich, niż na pusty żołądek.
Trawienie fruktozy poprawia również rozłożenie spożycia owoców na małe porcje, które będą zjedzone w ciągu dnia.
Należy unikać produktów słodzonych sorbitolem (zmniejsza on wchłanianie fruktozy).
Fruktozę znaleźć można również w (należy tych produktów unikać lub spożywać w małych ilościach i obserwować objawy):
- słodyczach,
- alkoholach (likierach, koktajlach, winie porto),
- gumach do żucia (zawierają sorbitol),
- konfiturach, dżemach, marmoladach, kompotach (są słodzone syropem fruktozowo –glukozowym lub zagęszczonym sokiem jabłkowym),
- lekach (fruktoza występuje w nich jako substancja pomocnicza lub nośnik – np.syrop na kaszel),
- sosach i marynatach (keczup, majonez, musztarda, marynaty do mięs i ryb, gotowe dressingi do sałatek, sosy z torebki),
- produktach dla diabetyków i produktach dietetycznych (uwaga na napis „bez cukru” – to znak, że zawierają sorbitol lub inne słodziki).
Nietolerancja fruktozy to zaburzenie, które może utrudnić życie. Jednak właściwa diagnoza oraz dieta mogą całkowicie wyeliminować nieprzyjemne objawy.