Fot. Fotolia
Istnieje wiele sposobów, dzięki którym można ocenić czy masa ciała mieści się w granicach prawidłowych, jest za niska lub za wysoka. Najprostszym z nich jest obliczenie BMI (Body Mass Index), czyli wskaźnika masy ciała. Obrazuje on proporcję masy ciała do wzrostu.
Dlaczego warto sprawdzać swoje BMI?
Zarówno zbyt wysoka, jak i zbyt niska masa ciała są stanami niekorzystnymi dla naszego organizmu.
Nadwaga i otyłość (czyli zbyt wysoka masa ciała) sprzyjają powstawaniu chorób układu krążenia, cukrzycy, chorób wątroby, kamicy pęcherzyka żółciowego oraz niektórych nowotworów. Z drugiej strony niedowaga (czyli zbyt niska masa ciała, oznaczająca niedożywienie organizmu) może powodować spadek odporności czy zaburzenia hormonalne.
Niezwykle ważne jest więc jak najwcześniejsze wyłapanie zmian w obrębie masy ciała. Pomocne może być w tej sytuacji regularne sprawdzanie swojego wskaźnika masy ciała BMI.
Jak obliczyć BMI?
Aby obliczyć BMI należy masę ciała (podaną w kilogramach) podzielić przez wzrost (podany w metrach) podniesiony do kwadratu.
BMI = masa ciała (kg)/ wzrost (m)2
Przykład: Wskaźnik masy ciała osoby o wzroście 167 cm i masie ciała 75 kg wynosi 26,8.
BMI = 75 kg/(1,67 m)2 = 26,8 (kg/m2)
Interpretacja BMI
Wskaźnik masy ciała oceniamy za pomocą klasyfikacji stworzonej przez Światową Organizację Zdrowia.
Klasyfikacja:
Wartość BMI (kg/m2)
Niedowaga: poniżej 18,5
Prawidłowa masa ciała: 18,5 – 24,9
Nadwaga: 25,0 – 29,9
Otyłość I stopnia: 30,0 – 34,9
Otyłość II stopnia: 35,0 – 39,9
Otyłość III stopnia: powyżej 40,0
Przykład: Wartość BMI = 26,8 można zakwalifikować jako nadwagę, zaś BMI = 22,3 jako prawidłową masę ciała.
Ważne jest aby przedstawioną klasyfikację stosować jedynie do rozpatrywania wyników osób dorosłych. Wartości BMI dzieci i młodzieży (w wieku 2-20 lat) należy interpretować za pomocą siatek centylowych, czyli specjalnego narzędzia służącego do oceny rozwoju fizycznego dzieci. Wynika to z faktu, dzieci dynamicznie zmieniają wzrost i nie można wobec nich stosować norm opracowanych dla dorosłych.
Pułapki wskaźnika masy ciała BMI
Wskaźnik BMI to narzędzie niezwykle proste w zastosowaniu. Jednak ocena masy ciała przeprowadzona z wykorzystaniem wyłącznie niego może wprowadzić w błąd. Nie bierze on bowiem pod uwagę płci, wieku czy budowy ciała. Nie pozwala więc ocenić, w których obszarach ciała zlokalizowana jest tkanka tłuszczowa, dlatego poza obliczaniem BMI warto wykonywać także analizę składu ciała.
Wskaźnik masy ciała jest niewiarygodny dla następujących grup ludności:
- osoby o rozbudowanej tkance mięśniowej, sportowcy – umięśniony sportowiec o BMI = 26 nie będzie miał nadwagi, ponieważ podwyższony wskaźnik BMI wynika z większej masy mięśni, a nie ze zbyt dużej zawartości tkanki tłuszczowej w ciele;
- kobiety w ciąży – wzrost masy ciała u kobiet spodziewających się potomstwa jest zjawiskiem naturalnym;
- dzieci i młodzież z wieku 2-20 lat – wyniki BMI interpretuje się dla nich w oparciu o siatki centylowe;
- osoby starsze oraz chorujące – obrzęki, spadek masy mięśniowej spowodowany brakiem ruchu, osteoporoza mogą powodować błędna interpretację wskaźnika BMI.
Wskaźnik masy ciała BMI wydaje się być najprostszym i najczęściej stosowanym narzędziem do oceny stanu odżywienia. Pielęgnowanie nawyku wyliczania go kilka razy w roku może pomóc w dostrzeżeniu stopniowych i często niezauważalnych zmian zachodzących w naszym organizmie. Daje to możliwość szybkiego zareagowania, kiedy zmiany te najłatwiej jest cofnąć.